Deyingənlərin blog'u Azərbaycan bloqlarında boş-boş deyinirlər, Bizdən fərqli olaraq...

I.    “Neyronun nə olduğunu bilirsən, elə deyilmi?” Stevie “yox” anlamında başını salladı. “Neyron sinir hüceyrəsinin bəzəkli adıdır. Beynimizdə təxminən yüz milyard neyron vardır və bir-birləri ilə elektrik siqnalları vasitəsilə əlaqə saxlayırlar.” “Üç təməl neyron vardır. Aferent neyronlar toxuma və orqanlardan beyinə məlumat göndərir. Eferent neyronlar isə o məlumatı işləyib beyindən göndərilən siqnalları köçürür. Vasitəçi neyronlar da beyin və mərkəzi sinir sistemi içindəki əlaqəni təmin edir.” “Anladım.” “Yaxşı, 1996-da Giacomo Rizzolatti və Leonardo Fogassi adlı iki italyan elm adamı meymunların motor neyronlarını tədqiq edirdilər. Bir fasilə zamanı Fogassi bir bananı əlinə alınca, Rizzolatti meymunda hərəkət olmamasına rəğmən premotor korteksindəki bir neyron qəfəsinin atəşləndiyinə diqqət etdi. Normal olaraq neyronlar sadəcə bir hərəkət, hadisə əsnasında atəşlənir, amma o vəziyyətdə meymun hərəkəti gördüyü anda da atəşlənmişdi. Meymunun bananı əlinə alması ilə eyni şeyi elm adamının etdiyini görməsinin fərqi yox idi: hüceyrələr hər iki halda eyni reaksiyanı vermişdi. Rizzolatti bu hüceyrə qəfəslərinə “güzgü neyronlar” adını verdi.” “Qoy təxmin edim” dedi Stevie, “Bu güzgü neyronlar duyğuları da təqlid edirlər.” “Doğrudur. Biri ilə qarşılıqlı təsirə girdiyimiz zaman, o insanın davranışlarını müşahidə etməkdən daha artığını edirik. Beynimizdə onların hərəkət, təəssürat və duyğularının əksini yaradırıq, hərəkət edən, qəbul edən və hiss edən özümüzmüş kimi.” “Meymun gördü, meymun etdi” dedi Stevie. “Eynilə. Güzgü neyronlar, məsələn bir qolf taxtası ilə qarışıq hərəkətləri, sadəcə bir başqasının onları edişini seyr edərək etməyimizi təmin edir. Eyni zamanda duyğuları da göndərirlər ki, bir boksyora yumruq dəydiyi zaman olduğumuz yerdə təsirlənməyimizin də səbəbi budur, güzgü neyronlarımız o yumruğun bizə dəydiyi hissini verir.” “Ya da bir porno film seyr edərkən...” “Anladın” dedi Elijah onun sözünü kəsərək. “Hər nəisə... Elm adamları bizi digər heyvanlardan fərqləndirən şeyin beynimizdəki güzgü neyronların sayı olduğuna inanır, bəzi şeyləri öyrənməyimiz onların vasitəsilə mümkün olur. Alət istifadə etmək, söhbətləri anlamaq...” Elijah bir anlıq dayandı: “Və empati hiss etmək.”

II.    Christina dodaqlarını yaladı, ona doğru əyildi, atəşli və sərt şəkildə öpməyə başladı. Dilini ağzının içinə sürüşdürdü. Sərin və şokolad dadında idi. Amma altında bir istilik var idi: islaq və qaranlıq idi. Jill əlini yavaşca onun yanağında gəzdirdi, sonra boynunu oxşadı. Christina da onu özünə doğru çəkdi, bir əli ilə belini qucaqlarkən, digərini saçlarının arasında gəzdirdi. Sonra əli ayağı boyunca sürüşüb dizinə, oradan da gecəliyinin altına getdi. Oxşamalar yavaşca ayaqlarının arasına doğru çıxarkən Jill həzzdən partlayacağını zənn etdi. Bütün bədəni ürpərirdi. Sümükləri jele kimi olmuşdu. Zehni bütün düşüncələrdən təmizləndi və Christinanın ehtirasla titrəyən mavi arzusu onunkinə qarışdı. Bütün qorxuları yox olan Jill özünü buraxdı. Əlləri Christinanın üzündə və saçlarında dəlicə dolaşdıqdan sonra bədəninə sürüşdü. Gecəliyinin düymələrini açdı və əlini gecəliyin açılan yaxasından içəri soxub qadının ilıq, dolğun döşlərinə toxundu. Bədənləri bir-birinə bağlanarkən dərin bir nəfəs alıb Christinanı yeni bir həvəslə qucaqladı. Artıq özünün harada qurtarıb, onun harada başladığını bilmirdi. Tək bildiyi toxunduqları hər nöqtədə birlikdə olduqları idi. Birdən çılpaq qalmaq üçün dərin bir arzu hiss etdi, bədənlərinin arasında heç bir şey olmamalı idi. Ayağa qalxdı, gecəliyini başından çıxarıb atdı. Sərin hava dərisinə dəyincə hiss etdiyi ürpərti Christinanın soyunmasını izlərkən tərli həyəcana çevrildi. Qadının dolğun döşləri üstlərini örtən incə pambıqlı parçadan qurtulub sərbəst qalınca Jill onlara doğru çəkildiyini hiss etdi. Onu qucaqlamaq, bədəninin hər parçasının özününkünə dəydiyini duymaq üçün ayağa qalxdı. Christina onu özünə çəkib dıqnaqlarını kürəyində gəzdirdi. Jill ağzını açıb boynunu həfifcə dişləyərkən, həm də dili ilə incə dərisini yalayırdı.

"Deyingən bloqda kitablardan seçmələri paylaşmağa davam edirik. Məqsəd kitab oxumayanlarda həvəs oyatmaq, və oxumaq istəyənlərə maraqlı kitab seçimində yardım etmək. Seçmələr kitabın mövzusunu tam əhatə etməsə də, nisbətən nədən bəhs edildiyini anlamağınıza kömək olur. "Ehtimalsız" kitabı ilə məşhur olan A.Favver-in "Empati" əsəri də öncəkindən geri qalmır, amma mənə görə digəri daha maraqlıdır. Empati - insanın duyğularını sezib qəbul edən, yönləndirən, demək olar ki, hər insanda var olan, amma nadir insanlarda daha da güclü bir vəziyyətdə olan bir cür "anormallıq"dır. Kitabı oxuduqca bu barədə daha ətraflı xəbərdar ola bilərsiniz. Yenə yazıçının ən evdiyim tərəfi bu əsərdə də üzə çıxır, sürprizlər və əsərin axıcılığı, sonrakı hadisələr üzərinə çoxlu ehtimallar formalaşır oxuyucunun beynində, və bu əsərin marağını daim yüksək səviyyədə tutur. Bir rejissor olsaydım film çəkməyə ilk öncə Favver kitablarından başlayardım deyə düşünürəm. Və "Ehtimalsız"da olduğu kimi "Empati" də elmi bilgilərlə doludur, xüsusilə tibb və insan anatomiyası, psixologiya üzərinə qiymətli bilgilər əldə edə biləcəyiniz kitabdır. Oxumağınız özünüzə verəcəyiniz mükafatdır!"

I.    Yaşamınızın idarəsi sizdə deyil. Elə olduğunu düşünə bilərsiniz, amma yanılırsınız. Əlbəttə öz qərarlarınızı özünüz verməkdə azadsınız. Bu kitabı oxumaya bilərsiniz. O stulda oturmağa davam edə bilərsiniz. Ya da gözlərinizi oymaq kimi dəlicə bir şey edə bilərsiniz. Nə istəyirsinizsə etməkdə azadsınız. Amma problem buradadır: Nə istəyəcəyinizi idarə edə bilməzsiniz. Hər davranışınızı öncədən müəyyənləşdirən arzularınız ruhunuzun dərinliklərinə o qədər işləmişdir ki, onlara diqqət belə etməzsiniz. Və bu da sizdən mükəmməl bir kölə yaradar. Bu səbəb üzündən yaşamağa davam edin. Nə istəyirsinizsə edin. Sadəcə istəklərinizin tamamilə sizin idarənizdə olmadığı gerçəyi üzərinə başınızı çox yormamağa çalışın.

II.    İllər boyunca insanların hisslərini gizlətməkdə də, ən az onları idarə etməkdə olduğu qədər çətinlik çəkdiyini öyrənmişdi. Və onun gerçəyi qəbul etməsinə izn verən də yaradılışdan gələn bu idarə əksikliyi idi. Çünki Elijah əksəriyyətin qəbul etməyi rədd etdiyi bir gerçəyi səmimi qəlbdən qəbul etmişdi: İnsanın əsl sahibi zehni deyil, bədəni idi. Schopenhauer nə demişdi? Der Mensch kann was er will; er kann aber nicht ıvollen was er ıvill. İnsan istədiyini edə bilər, amma nə istədiyini istəyə bilməz. Elijah başını salladı. Doğru idi bu. Bədən arzuları idarə edirdi, arzular da iradəni. Başqa hər şey boş idi, şüuru aldadıb, bir kölədən fərqli olduğuna inandıran fakt bəlli idi.

"Bəzi əsərlər vardır, ana fikri çərçivəyə salınmış cümlələrlə, hirs, nifrət kimi hissləri olduğu kimi deyil, müəyyən məhdudlaşdırmalar ilə oxuyucuya çatdırır. Bəzən belə əsərlər qıcıqlandırır, sanki istədiyin emosiyaları istədiyin şəkildə oğurlaya bilmirsən kitabın səhiələrindən. Palahniuk-un yazı tərzi yuxarıdakılarla tam tərsdir. "Döyüş Klubu" əsəri yayımlandığı 1996-dan bəri yeraltı ədəbiyyatının bir klassik əsəri olaraq tanınmışdır. Həyatın bəsitliyindən, insanların soyuqluğundan, bahalı əşyalar, ucuz insanlar, standart iş rejimi, maaş çekləri, yalnızlıq və yadlaşma, yalanlar və yalanlardan boşluğa sürüklənən bir gənc adamın hekayəsi. Və ondan törəyən Tyler Durden, bir intiqam mələyi. Tyler fiziki ağrı ilə tanış olaraq yenidən doğmaq istəyir. Bu məqsədlə döyüş klubu yaradılır və çox keçmədən hər yerə yayılır. Onun dünyasında sərhədlərə və qaydalara yer yoxdur. Palahniuk bu əsəri ilə dünyanın dərinləşən çirkinlərini ortaya qoyur və fəqli üslubu ilə onları aydınladır. Əsərə çəkilmiş filmi izləyənlər aranızda mütləq vardır. Hər kəsə ciddi məsləhət görəcəyim romandır.."

"Bir sürükləyici roman yazarı kimi Adam Fawer-dən oxuduğum zaman zaman-ın necə zaman olmaqdan çıxıb işıq sürətinə qovuşduğunu mütləq qeyd etməliyəm, bir-birinin davamını gətirən sürprizdolu hadisələr və yazarın çox güclü təsvir bacarığı ilə ərsəyə gəlmiş maraqlı personajlara heyran olmamaq mümkün deyil. "Ehtimalsız" romanı bir macəradır, David Caine adlı şəxsin başından keçən hadisələr, xəstəliyinin əslində bir möcüzəvi qabiliyyət olduğunu anlamasından bəri onu gözləyən təhlükələr, tələbələrinə öyrətməyə çalışdığı həyati təcrübələr, daha nələr nələr. Əsərin ən önəmli tərəflərindən biri, oxuyucunun elmi qidalanmasıdır, elmi fakt və məlumatların geniş yer aldığı əsər biliklərinizi daha da artıracaq, və həyata baxışınıza mütləq təsir edəcəkdir. Bir oxuyucu kimi romandan çıxardığın əsas nəticə ehtimallara güvənilməməsidir, böyük və ya kiçik ehtimallar yoxdur, hər an hər şey ola bilər, önəmli olan An-ı yaşamaqdır.. Kitabı məsləhət etməyəcəm, dediklərim zatən məsləhətdir, oxumağınız yalnızca özünüzə bir mükafatdır!" - Alim Babayev

I.    Gəlin, ehtimaldan bəhs edək. İlk öncə ehtimal dediyimizdə ən çox ağıla gələn lotoreyalardan bəhs edək. Amerikadakı ən böyük lotoreyanı, Powerball-I qazanabilmə ehtimalı 120.000.000-da 1-dir. Powerball-ın ilk oynanmağa başlandığı 1997-dən bəri 50-dən çox insan bu ehtimalı alt-üst edərək böyük mükafatı qazanmışdır. Onlar, bu planetdəki ən şanslı, ən zəngin insanlar arasındadır. Onlara nifrət edirəm, amma mövzumuz bu deyil.
İndi də aşağı ehtimallı bir hadisədən bəhs edək: Dünyaya nəhəng bir göy daşı (asteroid və s.) çarpacaq və hər şey yox olacaq. Geofiziklərə görə, hər il bunun baş vermə ehtimalı 1.000.000-da 1-dir. İnsanoğlunun atalarını da nəzərə alsaq, yeddi milyon ildən çox bir müddətdir ki, bu planetdə varlığımızı davam etdirdiyimizə görə, bir göy daşının bu günədək bizi məhv etmə ehtimalı 100-də 700-dür. Yəni anladığınız kimi, bir dəfə deyil, yeddi dəfə ölmüş olmalıydıq indiyədək. Amma çoxunuzun bildiyi kimi, insan sülaləsinin yazılı tarixindən bu tərəfə məhv olmadıq.
Nə deməyə çalışıram sizcə? Bir göy daşı bizi məhv edəcək deməyə çalışmıram. Aşağı ehtimallı hadisələr barədə bir şərh verməyə çalışıram. Demək istədiyim: Hər an hər şey ola bilər!